Mocna pozycja polskiego sektora transportu na arenie międzynarodowej nie chroni go przed typowymi dla branży problemami. Nawet wprowadzenie Pakietu Mobilności przez Unię Europejską, służące poprawie warunków pracy i zabezpieczeniu praw pracowników, przyniosło za sobą szereg trudności dla przedsiębiorców.

Wyzwaniami prawnymi, z którymi najczęściej mierzą się firmy transportowe w swojej działalności, są m.in. kwestie dotyczące delegowania kierowców, wprowadzenia tachografów drugiej generacji, nieprawidłowości w umowach przewozu oraz błędy w wypełnianiu dokumentacji CMR. Problematyczne są również regulacje związane z wjazdem do zielonych stref oraz kwestie dotyczące wtargnięcia nielegalnych imigrantów do pojazdu w przewozach towarów do Wielkiej Brytanii. Warto więc przyjrzeć się bliżej tym aspektom, aby zrozumieć, jakie  problemy napotykają firmy transportowe w codziennej działalności i które rozwiązania mogą być dla nich pomocne.

Pakiet Mobilności – pomoc, ale i wyzwanie

Wprowadzenie przez Unię Europejską Pakietu Mobilności w 2022 roku i kolejnych zmian w regulacjach rok później, wywróciło do góry nogami cały sektor transportowy. Jednym z głównych problemów prawnych, z którymi borykają się przedsiębiorcy z branży TSL po wprowadzeniu Pakietu Mobilności, jest konieczność dostosowania się do skomplikowanych przepisów dotyczących organizacji pracy kierowców i odpoczynku, co wiąże się z ograniczeniami i rygorystycznymi limitami. Dodatkowe wyzwanie stanowi również obowiązek uzyskania licencji dla pojazdów typu bus. Spora część przedsiębiorców miała problem z terminowym złożeniem wniosku, przez co prowadzili działalność bez licencji, narażając się na bardzo wysokie kary lub zawieszali ją do czasu uzyskania pozwolenia. Co więcej, nowe przepisy Pakietu Mobilności wymusiły także konieczność dostosowania systemu kadrowego do nowych zasad rozliczania PIT i ZUS. 

Wyzwaniem dla firm transportowych  są również restrykcje dotyczące kabotażu. Mają one zapobiegać nadmiernemu wykorzystywaniu tej formy przewozu przez zagraniczne firmy. Ograniczenia powodują dodatkowe trudności w zarządzaniu operacjami transportowymi i mogą prowadzić do sporów prawnych. Wszystkie te kwestie wymagają od przedsiębiorców z branży TSL stałego dostosowywania się do zmieniających się przepisów i ścisłego przestrzegania prawa, co stwarza dodatkowe wyzwania operacyjne.

Kto jest odpowiedzialny - przewoźnik czy spedytor?

Kolejną istotną kwestią jest świadomość, że obowiązki związane z Pakietem Mobilności nie dotyczą tylko przewoźników, ale też spedytorów, którzy muszą być świadomi swoich obowiązków i aktualizować wiedzę na temat obowiązujących przepisów.

Spedytorzy, jako pośrednicy między przewoźnikami a klientami, muszą być w stanie jasno określić, jakie obowiązki spoczywają na stronach i dbać o prawidłowe dokumentowanie wszystkich transakcji. Nieścisłości w umowach czy brak odpowiedniej dokumentacji mogą prowadzić do nieporozumień, a nawet sporów prawnych. 

Nowe i problematyczne tachografy

W świetle problemów z Pakietem Mobilności nie można zapomnieć o wyzwaniach dotyczących nakazu korzystania z nowych tachografów drugiej generacji. Początkowy brak tego typu urządzeń na rynku wywołał problem z terminową rejestracją pojazdów, a także karami za wykonywanie usług wyłączonych z przepisów o delegowaniu. W związku z trudnościami ostateczny termin montażu tachografów dla większości pojazdów ustalono na 31 grudnia 2024 roku, z kolejnym przesunięciem terminu do 28 lutego 2025 roku. Do sierpnia 2025 z montażem czekać mogą właściciele pojazdów zarejestrowanych między 15 czerwca 2019 a 15 sierpnia 2023 r., natomiast dla busów termin upłynie 1 lipca 2026 r. 

Za brak tachografu w pojeździe grożą kary w wysokości 2 tys. zł dla osoby zarządzającej transportem oraz 10 tys. zł dla firmy transportowej, do której należy pojazd. 

Delegowanie kierowców do przewozów międzynarodowych

Codzienne problemy prawne często pojawiają się także przy delegowaniu kierowców do pracy, szczególnie przy przewozach międzynarodowych. Pakiet Mobilności wymusił na firmach transportowych dostosowanie minimalnych stawek wynagrodzenia do płac w tych krajach, w których pracują delegowani pracownicy. To z kolei doprowadziło do nagłego wzrostu kosztów operacyjnych, wpływającego na rentowność i płynność finansową firm.

Każdy kraj ma własne przepisy dotyczące zatrudnienia i delegowania pracowników, dlatego firmy muszą być świadome różnic między nimi. Co więcej, delegowanie pracowników wymaga sporządzenia wielu dokumentów, takich jak umowy, zaświadczenia o ubezpieczeniach społecznych, dowody opłacania podatków, co wymaga staranności w dokumentowaniu procesów. Firmy muszą więc dbać o to, aby wszystkie wymogi były spełnione, aby uniknąć ewentualnych sankcji. Obowiązek delegowania dotyczy transportów typu cross trade i kabotażu.

Błędy w dokumentacji CMR

Problematyczna jest także błędnie wypełniona dokumentacja CMR, co często wynika nie tyle z niedbałości, ile z niewiedzy przewoźników. Wprowadzenie eCMR nie tylko zmniejszy liczbę błędów (system może automatycznie weryfikować i korygować dokumenty), ale też zadba o dostarczenie jej na czas. 

Często to właśnie nieprawidłowe lub niekompletne informacje zawarte w dokumentacji CMR prowadzą do sporów. Błędy w dokumentach przewozowych wpływają na zakłócenia w operacjach logistycznych, takie jak opóźnienia w transporcie, nieprawidłowe dostawy towarów lub trudności w rozwiązywaniu reklamacji przewozowych. Tego rodzaju uchybienia mogą skutkować karami umownymi lub grzywnami nałożonymi przez organy kontrolne w przypadku wykrycia nieprawidłowości w dokumentacji. 

Wdrożenie eCMR, czyli elektronicznych listów przewozowych, w transporcie międzynarodowym ma być obowiązkowe dla krajów UE od sierpnia 2025 roku.

Nieznajomość prawa szkodzi?

Firmy transportowe muszą codziennie stawiać czoła różnym problemom prawno-organizacyjnym, które znacząco wpływają na ich działalność. Część z nich jest związana z wprowadzeniem Pakietu Mobilności i nowymi wymaganiami dotyczącymi wynagradzania pracowników. Do poważnych konsekwencji prawnych mogą prowadzić również nieścisłości w umowach przewozu i dokumentacji CMR. Z tego względu ważne jest, aby firmy transportowe regularnie aktualizowały swoją wiedzę prawno-organizacyjną. Nieocenioną pomocą w tym zakresie służą wyspecjalizowane kancelarie prawne,   których wiedza i doświadczenie pozwalają unikać lub rozwiązywać problemy i konflikty prawne.